HƯỞNG ỨNG THÁNG HÀNH ĐỘNG PHÒNG CHỐNG HIV/AIDS: THỰC TRẠNG HIỆN NAY VÀ CÔNG TÁC PHÒNG CHỐNG HIV/AIDS TẠI TRÀ VINH.
Cùng với cả nước, hiện nay Trà Vinh đang ra quân thực hiện tháng hành động phòng chống HIV/AIDS. Đây là một trong những hoạt động rất có ý nghĩa để tăng cường công tác phòng chống HIV/AIDS. Bs CKII Trương Văn Dũng, Quyền Giám đốc Trung tâm Kiểm soát bệnh tật cho biết về thực trạng căn bệnh thế kỷ này hiện nay ở Việt Nam nói chung, ở Trà Vinh nói riêng và công tác phòng chống HIV/AIDS để bảo vệ sức khỏe cho mọi người.
HỎI: Tình hình nhiễm HIV/AIDS hiện nay ở Việt Nam nói chung, ở tỉnh Trà Vinh như thế nào ?
Trả lời:
- Tại Việt Nam: Theo số liệu 9 tháng đầu năm 2022 của Bộ Y tế, Việt Nam có khoảng 250.000 người nhiễm HIV, trong đó có gần 220.000 người nhiễm HIV đã được phát hiện và đang còn sống. Tỷ lệ lây nhiễm HIV trong cộng đồng dân cư là 0,26%.
- Tại Trà Vinh: Lũy tích đến ngày 31/8/2022, số người nhiễm HIV được phát hiện là 2.674 người. Số người chuyển sang bệnh AIDS là 1.685 người. Số người tử vong vì HIV/AIDS là 1.067 người. Số bệnh nhân HIV/AIDS quản lý được là 1.119 người. Trong đó có 1.016 bệnh nhân được điều trị ARV.
HỎI: Những nguyên nhân nào gây ra căn bệnh HIV/AIDS?
Trả lời:
- Bệnh do nhiễm vi rút HIV. Vi rút tấn công vào hệ thống miễn dịch của cơ thể. HIV lây truyền qua quan hệ tình dục, qua đường máu hoặc truyền từ mẹ sang con trong thời kỳ mang thai, sinh đẻ và cho con bú. AIDS là hội chứng suy giảm miễn dịch mắc phải ở người.
- Những người có hành vi nguy cơ sau đây sẽ có khả năng nhiễm HIV: Đã từng quan hệ tình dục với người bị HIV mà không có biện pháp bảo vệ mình. Đã từng quan hệ tình dục không an toàn với nhiều người khác nhau. Có sử dụng bơm kim tiêm hay các vật dụng như dao cạo râu, bấm móng tay với người khác. Có tiếp xúc với máu hay dịch của người bị nhiễm HIV. Đang bị các bệnh lây truyền qua đường tình dục.
- Trước đây, lây nhiễm HIV ở Việt Nam chủ yếu trong nhóm nghiện chích ma túy và nhóm phụ nữ mại dâm. Tuy nhiên, lây truyền qua đường quan hệ tình dục ở nhóm nam quan hệ tình dục đồng giới (MSM) đang có xu hướng tăng mạnh trong những năm gần đây, có nơi chiếm hơn 50% trong số người nhiễm mới. Một con số thật sự đáng báo động.
HỎI: Hiện nay cùng với cả nước, tỉnh Trà Vinh đang tích cực hưởng ứng tháng hành động phòng chống HIV/AIDS với những hoạt động gì ?
Trả lời
Cùng với cả nước tỉnh Trà Vinh đang triển khai Tháng hành động phòng, chống HIV năm 2022 phù hợp với tình hình dịch bệnh COVID-19 hiện nay.
- Về chủ đề: Chủ đề của Tháng hành động năm nay là “Chấm dứt dịch AIDS - Thanh niên sẵn sàng!” là xuất phát từ tình hình thực tế lây nhiễm HIV hiện nay. Kết quả giám sát hàng năm cho thấy, nhiễm HIV đang được trẻ hóa nhanh và đường lây chủ yếu qua quan hệ tình dục không an toàn, đặc biệt là quan hệ tình dục đồng giới nam. Nhóm tuổi 15-24 tăng nhanh trong số phát hiện mới và lây qua đường tình dục không an toàn, trong đó lây qua quan hệ tình dục đồng giới nam chiếm tỷ lệ cao.
Các hoạt động bao gồm:
- Ban Chỉ đạo tỉnh ban hành văn bản chỉ đạo, hướng dẫn các đơn vị tăng cường triển khai các hoạt động trong Tháng hành động quốc gia phòng, chống HIV/AIDS .
- Tổ chức các hoạt động truyền thông như:
+ In ấn băng rol, áp phích, tờ bướm, tờ rơi... cấp cho các huyện, thị xã, thành phố triển khai công tác truyền thông phòng chống HIV/AIDS trên địa bàn.
+ Tổ chức sản xuất và phổ biến các tin, bài, chương trình, chuyên đề, chuyên mục về phòng, chống HIV/AIDS … trên Đài phát thanh truyền hình tỉnh.
+ Đăng tải tin, bài viết tuyên truyền trên các báo in, báo điện tử của tỉnh. Sử dụng các trang thông tin điện tử của hệ thống ngành y tế và các cơ quan đơn vị cung cấp tin tức, kiến thức và tài liệu phục vụ cho hoạt động phòng chống HIV/AIDS.
+ Tăng cường truyền thông về phòng, chống HIV/AIDS trên hệ thống mạng xã hội như Facebook, Zalo.
Mục đích nâng cao kiến thức về phòng chống HIV/AIDS cho người dân trên địa bàn tỉnh./.
HỎI: Những hoạt động đó mang lại những ý nghĩa, lợi ích gì cho công tác phòng chống HIV/AIDS ?
Trả lời
Với chủ đề “Chấm dứt dịch AIDS - Thanh niên sẵn sàng!” Tháng hành động hướng đến mục tiêu:
- Huy động sự tham gia của các cấp lãnh đạo, người cung cấp dịch vụ và toàn thể cộng đồng cùng tham gia phòng, chống HIV/AIDS để tiếp tục tiến tới mục tiêu chấm dứt dịch bệnh AIDS vào năm 2030.
- Tăng cường các hoạt động dự phòng lây nhiễm HIV, xét nghiệm phát hiện và điều trị sớm HIV/AIDS, đảm bảo việc tham gia bảo hiểm y tế của người nhiễm HIV.
- Giảm sự kỳ thị và phân biệt đối xử với người nhiễm HIV; tăng cường sự hỗ trợ của gia đình, xã hội với người nhiễm HIV/AIDS và trách nhiệm của người nhiễm HIVAIDS với gia đình, xã hội; tăng cường sự tham gia của cộng đồng trong các hoạt động phòng, chống HIV/AIDS.
HỎI: Nhân tháng hành động này, bác sĩ có điều gì kêu gọi mọi người tích cực tham gia phòng chống HIV/AIDS ?
Trả lời
- Lời kêu gọi chung là Cộng đồng hãy cùng chung tay trong công tác phòng, chống HIV/AIDS để hướng đến mục tiêu kết thúc dịch AIDS vào năm 2030.
Một là: Các hoạt động phòng, chống HIV/AIDS hiện nay đều hướng tới mục tiêu kết thúc đại dịch AIDS vào năm 2030 mà Chiến lược quốc gia kết thúc dịch bệnh AIDS vào năm 2030 của Việt Nam đã đặt ra.
Kết thúc dịch AIDS không có nghĩa là không còn người nhiễm HIV, không còn người tử vong do AIDS mà kết thúc dịch AIDS có nghĩa là khi đó AIDS không còn là vấn đề sức khỏe đáng lo ngại ở cộng đồng.
Mục tiêu kết thúc dịch AIDS là khi Việt Nam đạt được các tiêu chí sau:
+ Số người nhiễm HIV phát hiện dưới 1.000 ca mỗi năm. (Hiện nay >10.000 ca/năm).
+ Tỷ lệ người nhiễm HIV tử vong liên quan đến AIDS <1/100.000 dân (Hiện nay, ước tính 3,5 người/100.000 dân).
+ Tỷ lệ lây truyền HIV từ mẹ sang con <2% (Hiện nay 6%).
Chúng ta sẽ từng bước thực hiện mục tiêu 90-90-90 tức là 90% người nhiễm HIV biết tình trạng nhiễm HIV của mình; 90% người chẩn đoán nhiễm HIV được điều trị bằng thuốc ARV; 90% người điều trị bằng thuốc ARV có tải lượng vi rút dưới ngưỡng phát hiện. Cụ thể là:
+ 90% người nhiễm HIV biết tình trạng nhiễm HIV của mình: khi nghi ngờ bản thân mình có thể bị nhiễm HIV thì nên đến cơ sở y tế để được tư vấn xét nghiệm. Vì chỉ có xét nghiệm máu mới biết chắc chắn mình có bị nhiễm HIV hay là không bị nhiễm HIV.
+ 90% người chẩn đoán nhiễm HIV được điều trị bằng thuốc ARV: Nếu chẳng may bản thân bị nhiễm HIV thì đến ngay các cơ sở y tế để được điều trị thuốc ARV. Nếu có thẻ BHYT thì người nhiễm HIV sẽ được miễn phí điều trị thuốc ARV theo quy định
+ 90% người điều trị bằng thuốc ARV có tải lượng vi rút dưới ngưỡng phát hiện: khi điều trị thuốc ARV người nhiễm HIV phải tuân thủ điều trị ARV theo hướng dẫn của bác sỹ, phải uống thuốc đúng đủ đều và uống thuốc suốt đời. Do đó người nhiễm HIV cần tham gia BHYT để có thể sử dụng thuốc ARV miễn phí trọn đời.
Hai là: Không phân biệt kỳ thị đối xử với người nhiễm HIV.
Ở nhiều nơi trên thế giới cũng như ở nước ta hiện nay, sự kỳ thị và phân biệt đối xử với những người nhiễm HIV vẫn còn xảy ra, với các biểu hiện công khai hoặc ngấm ngầm, thô bạo hoặc tế nhị, ở nhiều hoàn cảnh khác nhau, dưới nhiều hình thức và mức độ khác nhau. Do trong một thời gian dài, việc truyền thông quá nhấn mạnh chú trọng đến đường lây truyền mà không giải thích rõ ràng, nhất là đường không lây của HIV. Điều đó đã khiến mọi người sợ hãi, xa lánh người nhiễm HIV và chính người nhiễm HIV cũng xa lánh cộng đồng, có thể dẫn đến tâm lý bi quan, thậm chí “uất ức và trả thù đời” của người nhiễm HIV. Các biện pháp tách biệt, cấm đoán, kỳ thị và phân biệt đối xử người nhiễm HIV không làm hạn chế được dịch HIV/AIDS mà trái lại càng làm cho dịch HIV/AIDS ngày càng trở nên khó kiểm soát hơn.
Ba là: với chủ đề Tháng hành động phòng, chống HIV/AIDS 2022 “Chấm dứt dịch AIDS - Thanh niên sẳn sàng”. Ngành y tế kêu gọi Thanh niên trong tỉnh phải chủ động tiếp cận những kiến thức mới về HIV/AIDS để tự bảo vệ bản thân mình trước dịch AIDS và cùng chung tay hành đồng cùng cộng đồng kết thúc dịchg AIDS vào năm 2030./.
Bs CKII Trương Văn Dũng